Osoby, które chcą się zaangażować w wolontariat  mogą wybierać z wielu form aktywności. Może to być wolontariat: charytatywny, na rzecz rówieśników lub szkolnej społeczności, sportowy lub na odległość itp.

Wolontariat charytatywny to wolontariat, mający na celu wsparcie konkretnej osoby lub grupy osób czy zwierząt. W ramach takiego wolontariatu można zorganizować zbiórkę pieniędzy na czyjeś leczenie lub zbiórkę karmy dla zwierząt w schronisku. Ten rodzaj wolontariatu zwykle stanowi pomoc dla kogoś, kto nie radzi sobie samodzielnie z trudną sytuacją, w jakiej się znalazł.

W Szkole Podstawowej nr 51 z Oddziałami Integracyjnymi w Bytomiu aktywnie działa grupa wolontariuszy, którzy chętnie włączają się w akcje charytatywne. Do swoich działań chętnie wykorzystuje okazje takie jak święta Bożego Narodzenia czy Wielkanocne. Oto opis z jednej z ich akcji: Wojna w Syrii trwa już 6 lat. Sytuacja milionów ludzi w tym kraju jest dramatyczna. Stowarzyszenie Papieskie Pomoc Kościołowi w Potrzebie i Polska Akcja Humanitarna codziennie pomagają potrzebującym, zapewniając im wodę pitną, jedzenie. Organizują również pomoc dla osób ewakuowanych z Aleppo. Jako społeczność szkolna włączyliśmy się do akcji Mleko dla Aleppo dla dzieci i matek karmiących. Nie pozostajemy obojętni – pomagamy! Uczniowie naszej szkoły pod opieką nauczycieli przygotowali wielkanocne palmy, które 2 kwietnia rozdawaliśmy przed kościołem za dobrowolny datek. Zebrane pieniądze przekazaliśmy na konto PAH-u.

Dobra praktyka zrealizowana w ramach programu Solidarna Szkoła

Wolontariat na rzecz rówieśników to wolontariat, w ramach którego uczniowie wspierają kolegów i koleżanki. Jest on bliski wolontariatowi charytatywnemu, jednak nie zawsze ma charakter pomocowy. Może stanowić wolontariat dwustronny lub wielostronny oraz przyjąć formę grupy wzajemnego wsparcia.

W Gimnazjum nr 1 w Konstantynowie Łódzkim działa - pod opieką nauczycieli historii i matematyki – Klub Mózgowców. Mieści się w dobrze wyposażonej w podręczniki, słowniki, komputery i internet bibliotece szkolnej. Jeżeli przyjdzie więcej chętnych – przenosi się do świetlicy szkolnej. W Klubie Mózgowców uczniowie szczególnie dobrze radzący sobie z różnymi przedmiotami uczą tych, którym idzie gorzej. Pomagają w przygotowaniu się do sprawdzianów, odrabianiu prac domowych, nadrabianiu zaległości, w zrozumieniu różnych zagadnień, które sprawiają problemy. Uczniowie razem przygotowują się do egzaminów. Wszyscy korzystający z usług Klubu poprawili swoje oceny i nie byli zagrożeni ocenami niedostatecznymi na koniec semestru! Plakaty zachęcające do odwiedzania Klubu oraz informacje o jego działaniu publikowane są na specjalnej tablicy informacyjnej i na szkolnej stronie internetowej.

Dobra praktyka zrealizowana w ramach programu Szkoła z Klasą.

Wolontariat na rzecz osób z lokalnej społeczności polega na wsparciu osoby/osób lub instytucji z najbliższego otoczenia lokalnego.  Ten rodzaj wolontariatu może przybierać różne formy: może być to wolontariat instytucjonalny (np. w miejskim Domu Pomocy Społecznej), może dotyczyć osób indywidualnych (np. podczas pomocy w ogrodzie lub wyprowadzania psa), lub też być kierowany do szerszej społeczności lokalnej (np. wolontariat podczas organizacji wielopokoleniowej potańcówki).

Uczniowie Gimnazjum im. Polskich Olimpijczyków w Stawiszynie chcieli spełnić marzenie swoich rodzin i przyjaciół o wyjeździe do Centrum Nauki Kopernik. Aby zebrać środki na wyjazd do Warszawy zorganizowali lokalny turniej siatkówki. Do udziału w akcji zaprosili lokalne przedsiębiorstwa oraz urzędy. Ostatecznie w turnieju wzięło udział 12 drużyn. Turniej cieszył się ogromnym zainteresowaniem nie tylko mieszkańców, ponieważ zorganizowana została ciekawa akcja informacyjna na szeroką skalę. Działanie to nauczyło uczniów współpracy oraz tego, że działając w grupie, można osiągnąć zdecydowanie więcej.

Dobra praktyka zrealizowana w ramach programu Młody Obywatel

Wolontariat kulturalny to wolontariat, który odbywa się w instytucji lub organizacji o profilu kulturalnym (np. filmowym, teatralnym). Zakres zadań, które się wykonuje podczas takiego wolontariatu jest ogromny: może to być kasowanie biletów na spektakl, uzupełnianie bazy danych, może mieć również formę wsparcia działu promocji instytucji (np. poprzez dbanie o widoczność w Internecie).

Uczniowie z Klubu Fotograficznego „Okno” przy Gimnazjum im. J.B. Górkiewiczowej w Mucharzu opowiadali lokalne historie za pomocą narzędzi artystycznych. Pomagał im w tym rezydujący w Mucharzu artysta audiowizualny Radosław Bułtowicz. Uczniowie, chodząc po mieście i zagadując sąsiadów, stworzyli artystyczny portret (dwie diaporamy) współczesnego miasteczka, jego obecnych mieszkańców, ulic, placów i okolicznej przyrody. 

Rezydencja artystyczna w Mucharzu i jej efekty to przykład twórczego zaangażowania w życie społeczności, które ją integruje i wzmacnia. Współautorami kolektywnego dzieła sztuki pokazywanego nie tylko w ramach lokalnego święta pod harcówką stali się także sami mieszkańcy. Artystyczny wolontariat młodzieży wzmocnił lokalną tożsamość i podniósł wartość miejscowych doświadczeń, a nawiązanie kontaktu z twórcami i wejście w partnerstwo z organizacją pozarządową pozwoliło na to, by głos młodych z Mucharza był lepiej słyszalny.

Dobra praktyka zrealizowana w ramach programu Sztuka w terenie. Rezydencje artystyczne w szkole

Jednym z najszybciej rozwijających się typów wolontariatu jest wolontariat sportowy. Coraz więcej zajmujących się sportem organizacji, stowarzyszeń czy klubów poszukuje ludzi, chcących wesprzeć ich działania i zaangażować się w ich rozwój, a pomoc, którą niosą wolontariusze to niejednokrotnie warunek konieczny udanej imprezy sportowej. Sport jest uniwersalny, a więc każdy, niezależnie od wieku, wiedzy, umiejętności może mieć swój wkład w organizację ważnych sportowych wydarzeń lokalnych (np. Gminny Bieg Niepodległości), krajowych czy nawet europejskich (np.  mistrzostwa Europy). W szkolny wolontariat sportowy zaangażować można: uczniów, nauczycieli, rodziców i członków lokalnej społeczności.

Rodzinny Turniej Herosów to przykład lokalnej akcji sportowej, która zrealizowana została jako przedłużenie innowacji czytelniczej biblioteki szkolnej „Mitologiczne wędrówki czytelnicze śladami Ricka Riordana”. Nauczyciele, rodzice oraz uczniowie SP 34 w Katowicach oraz Gimnazjum nr 21 w Katowicach połączyli siły i wspólnie przygotowali konkurencje sportowe nawiązujące do mitologii. W ten sposób społeczności dwóch szkół mogły działać na rzecz promowania aktywnego spędzania czasu wolnego. Odbył się festyn rodzinny, w programie którego przewidziano: występy artystyczne, konkurencje sprawnościowe dla rodziców z dziećmi w ramach „Rodzin na start”, „Turniej herosów”, wspólne tańce, „Zapasy”, malowanie twarzy, pokaz tresury psów policyjnych itp. Rada Rodziców przygotowała kawiarenkę, bufet – kiełbaski z grilla, kiermasz domowych ciast i sałatek, „owocowy stragan”. Na świetlicy szkolnej uruchomiono  „wytwórnię zdrowych kanapek”, którymi poczęstowano zmęczonych uczestników zmagań sportowych. Uczniowski komitet organizacyjny odpowiedzialny byłza wyłonienie konkurencji do turnieju herosów, pomoc w przygotowaniu dekoracji, wieńców laurowych oraz koszulek dla rodziców grających w siatkówkę i koszulek będących nagrodami.

Dobra praktyka zrealizowana w ramach programu W-f z klasą

Zdarza się, że oferty wolontariatu w szkole, czy w najbliższym otoczeniu nie odpowiadają na potrzeby osób, chcących się społecznie zaangażować. Wtedy warto rozejrzeć się za możliwościami zaangażowania się zdalnie. E-wolontariat to forma wolontariatu na odległość, za pośrednictwem internetu. W Polsce termin „e-wolontariat” znany jest od momentu uruchomienia w 2009 programu e-wolontariatu przez Fundację Dobra Sieć. Dzięki  e-wolontariuszom w sieci dostępne są bezpłatne zasoby edukacyjne, wolne oprogramowania, grupy pomocowe, Wikipedia i wiele innych usług. Najlepszym źródłem wiedzy o wolontariacie wykonywanym za pośrednictwem Internetu oraz wykorzystaniu nowych technologii w działaniach społecznych jest portal E-wolontariat.pl. Obecnie istnieje mnóstwo ciekawych projektów angażujących e-wolontariuszy (np. Mam to w BIPie, Hejt Alert czy Wheelmap.org.) W 2015 r. powstała też pierwsza w Polsce platforma do e-wolontariatu: TuDu.org.pl.

Opr. Joanna Gus, Zespół "Kto na ochotnika"
Fot. kadr z filmu „Historia pewnego obrazka - RUsz w MIAsto 2016”, https://youtu.be/brgsxOQL8As