Jak przygotować Dzień Wolontariusza?
W poradniku polecamy narzędzia do wykorzystania w ramach obchodów Dnia Wolontariusza – przed, w trakcie i/lub po wydarzeniu. Choć w poradniku odwołujemy się do tematyki związanej z wolontariatem, to z naszych propozycji może skorzystać każdy nauczyciel i organizator wydarzenia edukacyjnego, przygotowywanego po raz pierwszy lub kolejny. Podpowiadamy, jak zaangażować w przedsięwzięcie organizatorów – dzieci, młodzież, dorosłych – i uczestników Dni Wolontariusza, oraz wspieramy w szukaniu pomysłów na odświeżenie i uatrakcyjnienie wydarzenia, które realizowane jest od lat. Nasze propozycje podzieliliśmy na kroki, które są kluczowe przy organizacji angażujących i przyciągających wydarzeń edukacyjnych (jak wynika z naszych doświadczeń).
PRZED WYDARZENIEM
Krok 1. Diagnozujmy!
Zanim przystąpicie do planowania z uczniami i uczennicami szkolnego Dnia Wolontariusza, postarajcie się poznać potrzeby i oczekiwania grupy docelowej Waszego wydarzenia. Sposobów na takie badanie jest wiele i mimo że często kojarzy nam się z ankietami, możemy zadbać o jego ciekawszą i bardziej angażującą formę. W materiale Narzędziownik, czyli jak diagnozować znajdziecie propozycje różnych narzędzi diagnozy. Wśród nich jest m.in. ściana opinii, czyli ogromna płachta papieru umieszczona na przykład na szkolnym korytarzu, gdzie uczniowie będą mogli wpisywać swoje odpowiedzi na pytanie o wymarzony Dzień Wolontariusza. Dzięki diagnozie możecie m.in. wybrać temat przewodni imprezy lub zdecydować się na aktywności i atrakcje, które wskażą uczestnicy badania.
Inną, specyficzną formą diagnozy może być też empatyzowanie, które polecamy przeprowadzić z wykorzystaniem narzędzia Ciastek (inaczej persona). Narzędzie to pozwoli zbudować profil osoby lub symbolicznego reprezentanta uczestnika waszego wydarzenia. W ten sposób możecie wspólnie z uczniami zastanowić się, kto będzie odbiorcą dnia wolontariusza, stworzyć jego profil. Odpowiedzi na różne pytania, nawet te bezpośrednio niezwiązane z Dniem Wolontariusza, jak np. o ulubioną książkę lub film, mogą przynieść nam cenne wskazówki, które pozwolą lepiej zaplanować program wydarzenia lub zapoznać uczestników z jego tematyką. Ćwiczenie ma też walor integracyjny.
Krok 2. Wymyślajmy!
Generowanie pomysłów, szczególnie w początkowej fazie planowania działań (przed), warto przeprowadzać w możliwie szerokiej i zróżnicowanej grupie. Jeśli mamy szansę zaangażować w ten proces finalnych odbiorców (w trakcie), to świetnie – możecie tegoroczne wydarzenie i pomysły jego uczestników uwzględnić, przygotowując się do kolejnej edycji. Możecie jednak ćwiczenie to wykonać także samodzielnie w grupie wolontariuszek i wolontariuszy. Polecamy narzędzie Kret, które można wykorzystać nie tylko do generowania pomysłów w grupie, ale również do ich filtrowania. W górnej części plakatu uczestnicy wpisują swoje marzenia, np. na najciekawsze aktywności podczas Dnia Wolontariusza; na dole, w korytarzach kreta, nanoszą wszystkie ograniczenia, które można napotkać przy realizacji pomysłów. Na koniec w środkowej części wpisują pomysły lub ich modyfikacje, które są możliwe do realizacji pomimo ograniczeń.
W TRAKCIE WYDARZENIA
Krok 3. Poznajmy się!
Ważnym elementem każdego wydarzenia jest dobre poznanie osób wchodzących w skład jego uczestników. Dlatego warto poświęcić czas nawet na najprostszą formę integracji. Sposobów na zapoznanie się w tych grupach jest wiele. Możecie w tym celu wykorzystać różne przedmioty (każda osoba w grupie wybiera jedną rzecz spośród znajdujących się w miejscu spotkania) lub słowa kluczowe (każda osoba losuje z przygotowanej puli jedno słowo lub indywidualnie je wymyśla), które będą pretekstem do powiedzenia kilku zdań o sobie przez każdego uczestnika spotkania. Słowa kluczowe można związać tematycznie z wydarzeniem i poprosić uczestników, żeby zapisali je na heksach, które następnie wyłożą na środek (heksy można wykonać samodzielnie ze zwykłego papieru). Zapisane słowa uporządkują prezentację poszczególnych osób, a heksy pokażą sieć powiązań między nimi. Słowa mogą być np. odpowiedzią na pytanie „z czym kojarzy ci się wolontariat?” lub „wolontariusz to…”.
Krok 4. Zaintrygujmy!
Zaskoczyć, przyciągnąć uwagę i zaintrygować odbiorcę – w dzisiejszych czasach to chyba największe wyzwania. Jak im sprostać? Warto poświęcić czas i zadbać o odpowiednią formę aktywności, które zaproponujemy naszym uczestnikom. Przykładem takiego niestandardowego i intrygującego ćwiczenia jest Alfa. Jego uczestnicy projektują, a następnie przygotowują z folii aluminiowej narzędzia, które mają pomóc tajemniczemu przybyszowi z kosmosu w jedzeniu naszych ulubionych potraw. Przejście przez ten proces to sposób na wytłumaczenie metody design thinking oraz na uwrażliwienie uczestników na różne potrzeby czy ograniczenia, z którymi się mierzymy. Możecie jednak skorzystać z wielu innych sposobów, by zaintrygować uczestników i uczestniczki: poszukajcie nieoczywistych skojarzeń, nietypowych pomysłów i ćwiczeń. Mogą to być np. intrygujące zdjęcia przedstawiające różne rodzaje wolontariatu, do których uczestnicy mają dodać podpisy lub wymyślić tytuły.
Krok 5. Zaangażujmy!
Każde wydarzenie edukacyjne ma określony (i z reguły napięty) merytoryczny program. Warto jednak zadbać o element, który będzie rozrywką dla naszych gości. W zaplanowaniu takich aktywności ogranicza nas chyba tylko nasza wyobraźnia. Możecie na przykład zorganizować kącik fotograficzny, który zaopatrzycie w różne gadżety (kolorowe okulary, peruki itp.), a w rolę fotografa wcieli się jeden z uczniów – takie zdjęcia będą miłą pamiątką dla uczestników. Innym pomysłem są kartki pocztowe (np. z hasłem dotyczącym wolontariatu), które uczestnicy mogą wypełnić, wrzucić do przygotowanej skrzynki, a Wy je wyślecie pod wskazany adres. Możecie też przygotować plakaty, na których uczestnicy wypiszą swoje skojarzenia z wolontariatem.
Krok 6. Pochwalmy się!
Ogrom pracy włożonej w przygotowanie wydarzenia, świetne pomysły na aktywności, a nawet wystrój przestrzeni, w której odbywa się Dzień Wolontariusza – to wszystko warto pokazać i po prostu się pochwalić. W tym celu możecie skorzystać z Padleta. To wirtualna tablica korkowa, na której umieszcza się zdjęcia, filmiki wraz z krótkim opisem. To doskonałe narzędzie do dokumentowania wydarzenia. Może w ten sposób łatwiej pozyskacie sojuszników przy planowaniu kolejnych działań? Zachęcamy do przejrzenia tablicy programu Szkoła z Klasą 2.0, gdzie uczestnicy umieszczają najciekawsze aktywności w bieżącym roku szkolnym.
PO WYDARZENIU
Krok 7. Sprawdźmy się!
Wydarzenie się odbyło i udało się zrealizować cały program? Teraz warto sprawdzić, co o całym przedsięwzięciu myślą jego odbiorcy. Skorzystajcie z materiału Jak ewaluacja, to z klasą! i sprawdźcie, które elementy się udały, a nad którymi powinniście popracować przed kolejną edycją wydarzenia. I znów zachęcamy, żeby wysłużoną ankietę zastąpić innymi ciekawszymi formami ewaluacji, np. skrzynką opinii, do której każdy uczestnik będzie mógł wrzucić swój komentarz, albo kuponem ewaluacyjnym. Może się okazać, że znajdziecie w skrzynce wskazówki, które przydadzą się przy planowaniu kolejnych przedsięwzięć.
Krok 8. Udoskonalamy!
Wierzymy, że warto uczyć się cały czas. Samo przygotowanie i przeprowadzenie wydarzenia oraz jego ewaluacja są kopalnią wiedzy i doświadczenia, które możemy wykorzystać przy kolejnych edycjach Dnia Wolontariusza. Podsumowanie tegorocznych działań możecie wesprzeć narzędziem Droga. Pomoże ono uporządkować cały proces i płynące z niego wnioski, zaproponować modyfikacje, a następnie zebrać rekomendacje i przygotować konkretny plan działań na przyszłość.
Krok 9. Korzystajmy z 2.0!
Na każdym z etapów warto sięgnąć po nowe technologie i narzędzia internetowe, które ułatwią pracę lub uatrakcyjnią nasze wydarzenie. To również świetna okazja do zaangażowania młodych ludzi, którzy mogą stać się Waszymi ekspertami przy obsłudze np. programu graficznego. Zachęcamy do przeczytania Narzędziownika komunikacyjnego. Wszystkie narzędzia, które w nim polecamy są łatwe w obsłudze, mają polską wersję językową i są darmowe. Znajdziecie tam m.in. informacje o CANVIE (niedawno uruchomiono polska wersję strony https://www.canva.com/pl_pl/tworzyc/), która pozwoli Wam stworzyć wyjątkowe ulotki i plakaty, lub o TRELLO, dzięki któremy będziecie mogli łatwo zaplanować pracę nad wydarzeniem, nawet w dużym zespole.